GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (GAP-BKİB) tarafından uygulamaya konulan GAP Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP-TEYAP), bölgesel kalkınmanın sağlanmasında önemli bir bileşen olan tarım sektöründe tarımsal doğal kaynakların optimum kullanımını sağlayacak eğitim ve yayımın etkin bir şekilde verilmesini amaçlayan sürdürülebilir bir modelin ortaya konulmasını hedeflemektedir.
Projenin Amacı
Projenin amacı GAP Bölgesi’nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal eğitim ve yayım hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına ve bu konuda hizmet veren başta çiftçi örgütleri olmak üzere kurum ve kuruluşların kapasitelerinin artırılmasına katkıda bulunmaktır.
Proje iki temel konu üzerinde durmuştur. Bunlardan ilki bölgede ihtiyaç duyulan tarımsal eğitim ve yayım hizmetlerinin etkinliğinin artırılması diğeri ise bölgeye uygun kendi kendine yardım prensibi ile çalışan, sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin belirlenmesidir.
Projenin bütçesi ve süresi göz önünde bulundurularak, tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri konusunda hizmet açığının böyle bir proje ile tamamen kapatılması öngörülmemiştir. Proje, bu açığın kapatılması için tespit edilen yetersizliklerin geliştirilecek model/modeller üzerinden nasıl kapatılabileceğini demonstre etme görevini üstlenmiştir.
Geliştirilen model, İdaremiz koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde yürütülmekte olan GAP Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP) kapsamında “Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli Uygulama Planı” olarak 01 Ocak 2014 tarihi itibariyle uygulamaya konulmuştur.
Projenin Süresi ve Çalışma Alanı
GAP TEYAP, fiili olarak 15 Nisan 2011 tarihinde uygulanmasına başlanmış, projenin normal tamamlanma tarihi 31 Aralık 2012 olup, bu süre 31 Aralık 2013 tarihine uzatılmış ve bu tarihte tamamlanmıştır.
Projenin en önemli çıktısı sürdürülebilir bir yayım modeli olan “Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli”, GAP Bölgesinde yer alan Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerinde öncelikle sulanan ve sulamaya açılacak alanlarda 5 (beş) yıl süreyle uygulanacaktır.
Projenin Hedef Grubu
GAP TEYAP ile,
Projenin çalışma alanı içerisinde kalan çiftçiler projenin nihai hedef kitlesi olmuştur. Ancak, projenin bu alanlarda tarım yapan tüm çiftçiler ile bire bir çalışması mümkün olmamıştır. Dolayısı ile ileri görüşlü ve karar verici özelliklere sahip yaklaşık 5 000 çiftçi projenin birincil hedef grubunu, bu çiftçilerimizin yakın çevresindeki 15 000 çiftçi ikincil hedef grubu ve onların da etrafındaki 60 000 çiftçinin de üçüncül hedef grubu oluşturması planlanmıştır. Böylece toplam 80 000 çiftçiye doğrudan ulaşılması beklenmiştir.
Birincil hedef gruba tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti veren kamu yayım elemanları ve tarım danışmanları ile çiftçi örgütlerinde ve serbest piyasada çalışan 500 kişilik uzman veya danışman da ayrıca dâhil edilmiştir.
1 Aralık 2013 tarihi itibarıyla gerçekleştirilen faaliyetler;
(Planlanan 500 teknik eleman, 5.000 çiftçi eğitimine karşılık muhtelif konularda 1.676 adet faaliyet gerçekleştirilmiş ve bu faaliyetlerle 11 206 çiftçi ile kamu-STK-serbest çalışan 2 181 teknik elemana doğrudan, yaklaşık 140 000 çiftçiye dolaylı olarakulaşılarakkapasite artışı sağlanmıştır).
Geliştirilen GAP TEYAP “Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli” ndeki hedef grubu ise,
Modelin 5 yıllık uygulama planı kapsamında; bölgede mevcut olan 615 çiftçi örgütünün en az 40’ ında 240 teknik elemanın yayım elemanı olarak çalışacağı düşünülmektedir. Sisteme girecek 40 çiftçi örgütü ve buralarda çalışacak 240 yayım elemanı modelin birincil hedef grubunu oluşturacaktır.
Ayrıca, model kapsamında, GTHB yayım personeli ve birincil grubun dışında yer alan çiftçi örgütleri ile özel sektörde yayım konusunda çalışan yaklaşık 1000 teknik eleman da projenin ikincil hedef grubunu oluşturacaktır. Modelin tam olarak uygulanması sonucunda doğrudan etkin yayım hizmeti alacak olan yaklaşık 15.000 çiftçi ve sulamaya açılacak alanlar dahil doğrudan ve dolaylı olarak ulaşılacak 40.000 çiftçi ise projenin yararlanıcı kitlesini oluşturacaktır.
Bunların dışında bölgede tarımsal konularda örgütlenme bilincinin oluşturulması ve tarımsal kalkınmaya katkı sağlaması yönünde yönlendirilmeleri konusunda yapılacak faaliyetler kapsamında 9 ilde faaliyet gösteren çiftçiler de projenin bir başka hedef grubunu oluşturacaktır.
Projenin Faaliyetleri
GAP TEYAP
Proje, dört ana bileşene yönelik aşağıdaki faaliyetleri uygulamıştır.
Bileşen 1. Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti veren ilgili kurum ve kuruluşların bu hizmeti verme kapasitelerinin geliştirilmesi.
Bileşen 2.Çiftçi ve çiftçi örgütlerinin kapasitelerinin artırılması.
Bileşen 3.Kurum ve kuruluşlar arasında tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri açısından koordinasyon sağlanması ve farkındalığın artırılması.
Bileşen 4.GAP Bölgesi’nde sürdürülebilir ve kendi kendine yardım prensibi ile çalışan bir tarımsal eğitim ve yayım modeli/modellerinin geliştirilmesi.
GAP Bölgesinde ihtiyaç duyulan etkili, sürdürülebilir bir tarımsal eğitim ve yayım modeli geliştirme çalışmasının altında aşağıdaki faaliyetlerin uygulanması planlanmıştır.
- Tarımsal Yayım Modeli Grup Oluşturma
- Tarımsal Yayım Modelleri Eğitimi
- Model Oluşturma Çalıştayları
- Model Oluşturma Toplantıları
GAP TEYAP “Çiftçi Örgütleri Merkezli Çoğulcu Yayım Modeli” Faaliyetleri ise,
A-YAYIM MODELİ UYGULAMA ÇALIŞMALARI
1. HAZIRLIK
1.1. Model Uygulama Birimleri (MUB) ve Kurullarının Oluşturulması
1.2. Çiftçi Örgütlerinin Belirlenmesi ve Protokollerin İmzalanması
1.3. Çiftçi Örgütlerinde Danışmanlık Yetki Belgesinin Alınmasına Yönelik Çalışmalar
1.4. Çiftçi Örgütlerinin Alt Yapı ve Donanım İhtiyaç Tespiti
1.5. Çiftçi Örgütü Envanter Çalışması
1.6. Eğitim İhtiyaç Analiz Raporlarının Hazırlanması
2. UYGULAMA
2.1. Danışman Temel Eğitimleri
2.2. Çiftçi Örgütlerinde Tespit Edilen Alt Yapı ve Donanım Eksikliklerinin Giderilmesi
2.3. Model Tanıtımı
2.4. İhtiyaçlarına Yönelik Eğitim-Yayım ve Araştırma Programının Uygulanması
2.4.1. Çiftçi Örgütü Danışmanlarına Yönelik Eğitimler
2.4.2. Talebe Dayalı Bölge Danışmanlarına ve Yayım Elemanlarına Yönelik Eğitimler
2.4.3. Çiftçi Örgütü Üyelerine Yönelik Eğitim Yayım ve Enformasyon Çalışmaları
2.4.4. Talebe Dayalı Diğer Çiftçilere Yönelik Eğitim,Yayım ve Enformasyon Çalışmaları
2.4.5. Araştırma, Yayımcı ve Çiftçi Bağlarını Güçlendrme Çalışmaları
2.5. Basılı ve Görsel Materyal Hazırlanması
3. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE YAYGINLAŞTIRMA
3.1. Çiftçi Örgütlerinin İdari, teknik ve mali açıdan güçlendirilmesine yönelik çalışmalar
3.2. Uygulanan projenin izleme ve değerlendirilmesi
3.3. Modelin Uygulanmasının çiftçi örgütlerine devri ile ilgili çalışmalar
B-SULAMAYA AÇILMIŞ VE AÇILACAK ALANLARDA YAPILACAK ÇALIŞMALAR
- Sulama açılacak alanların belirlenmesi
- İhtiyaç Analizinin Yapılması
- Suya Hazırlık Eylem Planlarının Hazırlanması ve Sunulması
- Suya Hazırlık Eylem Planı Kapsamında Yapılacak Faaliyetlerin Gerçekleştirilmesi
4.1. Su kullanıcı örgütlerinin tarımsal eğitim yayım faaliyetlerine dahil edilmesine yönelik çalışmalar,
4.2. Yeni kurulacak su kullanıcı örgütlerinin tarımsal eğitim yayım faaliyetlerine dahil edilmesine yönelik çalışmalar,
- İzleme ve Değerlendirme
C-ÖRGÜTLENME VE GRUP OLUŞTURMA ÇALIŞMALARI
- Örgütlenme Konulu Faaliyetler
1.1. Örgütlenmede Farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalar
1.2. Örgütlenmeye yönelik bir eylem planı hazırlama çalışmaları
1.3. Yeni çiftçi örgütlerinin oluşturulmasını teşvik etmeye yönelik çalışmalar
- Grup Oluşturma Konulu Faaliyetler
D-KOORDİNASYON VE FARKINDALIK ÇALIŞMALARI
- Merkez Danışma Kurulu (MEDAK )Toplantısı
- Bölge Danışma Kurulu (BÖDAK) Toplantısı
- İl Koordinasyon Birimi (İKOB) Toplantısı
- Talebe Dayalı Toplantı, Panel, Seminer ve Çalıştaylar
- Uygulamaya Yönelik Eğitim Merkezleri ile Görüşmeler
E-İZLEME VE DEĞERLENDİRME
- Dönem Toplantıları ve Ara Raporlar
- Yıllık İlerleme Raporları
- Değerlendirme
Sonuç olarak, gerçekleştirilen eğitim-yayım alt yapı malzemelerinin dağıtımı, demonstrasyonlar, teknik eleman eğitimleri, çiftçi toplantıları, çiftçi eğitimleri, teknik geziler, çalıştay, panel, toplantılar, tarım kampı, TV-Gazete haberleri, görsellik faaliyetleri, yazılı ve görsel materyal çalışmaları ile 1.283 faaliyet gerçekleştirilmiştir. Bu faaliyetler ile 5.480 yayım elemanı ve 56.723 çiftçiye ulaşılmıştır. Bu rakamlar gerçekleştirilen faaliyetlerde toplamı ifade ettiğinden tekerrürsüz olarak 2.119 yayım elamanı, 8.581 çiftçiye ulaşılmıştır.
GAP TEYAP III. AŞAMA – MODEL VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Bu aşamada, mevcut ve yeni kurulan çiftçi örgütlerinde eğitim-yayım ve danışmanlık hizmetlerinin kendine yardım prensibi ile nasıl ve ne şekilde uygulanabileceğinin gösterilmesi ve örnek model uygulama merkezlerinin oluşturulması hedeflenmiştir.
2016-2021 yıllarında Model ve Sürdürülebilirlik kapsamında;
Çiftçi örgütlerinin tarımsal eğitim ve yayım hizmetlerinin aktif ve sürdürülebilir olmasını sağlamak amacıyla 2017 – 2021 yılları arasında Adıyaman 6, Batman 5, Diyarbakır 7, Gaziantep 14, Kilis 2, Mardin 6, Siirt 5, Şırnak 3 ve Şanlıurfa 13 proje olmak üzere toplam 61 proje desteklenmişir.
Bu 61 projenin 41 tanesi devam etmekte, 20 tanesi tamamlanmıştır. Yine bu 61 projenin 51 tanesi “Kapasite Geliştirme”, 10 tanesi “Sürdürülebilirlik” başlıkları altında desteklenmiştir.
